Phân biệt ủy quyền và thuê đại diện trong giao dịch

Dù cùng là hành vi “thay mặt”, nhưng về bản chất pháp lý, trách nhiệm, cách thức xác lập và hệ quả của ủy quyền và thuê đại diện lại rất khác nhau. Trong bài viết dưới đây, Văn phòng công chứng Nguyễn Việt Cường sẽ giúp bạn phân biệt ủy quyền và đại diện trong giao dịch một cách rõ ràng, dễ hiểu nhất.

1. Căn cứ pháp lý về ủy quyền và đại diện

Việc đại diện được quy định tại Chương XIII, Bộ luật Dân sự 2015, từ Điều 135 đến Điều 143. Trong đó:

• Điều 135 xác định: "Đại diện là việc một cá nhân hoặc pháp nhân nhân danh và vì lợi ích của người được đại diện để xác lập, thực hiện giao dịch dân sự."
• Điều 562 quy định về hợp đồng ủy quyền: “Là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên được ủy quyền có nghĩa vụ thực hiện công việc nhân danh bên ủy quyền.”

Như vậy, ủy quyền là một hình thức cụ thể của đại diện theo pháp luật, nhưng không phải tất cả hành vi đại diện đều xuất phát từ ủy quyền.

2. Điểm giống nhau giữa ủy quyền và đại diện

Trước khi phân biệt, cần xác định những điểm tương đồng giữa hai hình thức này:

✅ Cả ủy quyền và đại diện đều cho phép một người thay mặt người khác xác lập hoặc thực hiện giao dịch dân sự.

✅ Hành vi của người đại diện/được ủy quyền tạo ra hệ quả pháp lý trực tiếp cho người được đại diện/bên ủy quyền.

✅ Cả hai đều có thể được thực hiện thông qua hợp đồng bằng văn bản, hoặc theo quy định pháp luật (trong một số trường hợp đại diện theo pháp luật).

>>> Xem thêm: Có cần đặt lịch trước khi đến văn phòng công chứng để làm ủy quyền?

3. Phân biệt ủy quyền và đại diện trong giao dịch

Về bản chất pháp lý

• Ủy quyền là một hành vi pháp lý đơn phương hoặc thỏa thuận giữa hai bên, trong đó bên ủy quyền cho phép người khác thay mặt mình thực hiện công việc.
• Đại diện (thuê đại diện) thường là hành vi pháp lý có thù lao, được ghi nhận trong hợp đồng dịch vụ giữa bên thuê và bên đại diện.

Về mục đích và nội dung

• Ủy quyền thường dùng trong các công việc dân sự, cá nhân, không nhất thiết phải trả thù lao.
• Thuê đại diện chủ yếu phát sinh trong lĩnh vực thương mại, doanh nghiệp, đòi hỏi kỹ năng, chuyên môn và thường có thù lao hoặc chi phí dịch vụ.

Về căn cứ xác lập

• Hợp đồng ủy quyền được lập theo Điều 562 Bộ luật Dân sự, có thể có hoặc không có thù lao.
• Hợp đồng thuê đại diện là một dạng hợp đồng dịch vụ, điều chỉnh theo Điều 518 và Điều 520 Bộ luật Dân sự.

Về trách nhiệm pháp lý

• Người được ủy quyền chịu trách nhiệm theo đúng phạm vi được giao; nếu vượt quá phạm vi, hành vi đó có thể không làm phát sinh nghĩa vụ với bên ủy quyền (trừ khi được chấp thuận).
• Người thuê đại diện phải thanh toán phí dịch vụ, còn người đại diện chuyên nghiệp chịu trách nhiệm kết quả công việc theo cam kết trong hợp đồng.

>>> Xem thêm: Công chứng hợp đồng ủy quyền có bắt buộc không?

4. Ví dụ minh họa thực tế

Ví dụ về “ủy quyền”:

Bà H sống tại Hà Nội, có mảnh đất tại Đà Nẵng muốn bán nhưng không thể đi lại. Bà lập hợp đồng ủy quyền có công chứng cho con trai thay mặt thực hiện toàn bộ thủ tục mua bán và sang tên nhà đất. Trong trường hợp này, con trai là người được ủy quyền, không cần trả thù lao.

Ví dụ về “thuê đại diện”:

Doanh nghiệp A ký hợp đồng với công ty luật B để đại diện làm việc với cơ quan thuế, đàm phán hợp đồng thương mại và thực hiện thủ tục đầu tư. Đây là quan hệ thuê đại diện chuyên nghiệp, có cam kết về kết quả và chi phí rõ ràng.

5. Bảng so sánh ủy quyền và đại diện trong giao dịch

Kết luận

Việc ủy quyền và đại diện đều giúp các cá nhân, tổ chức linh hoạt hơn trong hoạt động pháp lý và thương mại. Tuy nhiên, mỗi hình thức có bản chất và hệ quả pháp lý khác nhau. Nếu bạn chỉ cần người thân giúp đi làm thủ tục, ủy quyền là đủ. Ngược lại, nếu bạn cần người có chuyên môn đại diện doanh nghiệp, tranh tụng hay đàm phán, thuê đại diện là lựa chọn phù hợp hơn.

Trước khi lựa chọn hình thức nào, bạn nên xác định rõ mục đích giao dịch, nghĩa vụ của các bên và các ràng buộc pháp lý đi kèm. Khi cần thiết, hãy tham khảo ý kiến luật sư hoặc công chứng viên để đảm bảo an toàn và hiệu lực cho các giao dịch của mình.

>>> Xem thêm: Công chứng tại nhà - Công chứng ngoài trụ sở - Công chứng ngoài giờ - Công chứng ngoài giờ hành chính -, Công chứng 24/7 - Công chứng làm việc đến mấy giờ

Như vậy, trên đây là giải đáp của chúng tôi về “Phân biệt ủy quyền và thuê đại diện trong giao dịch". Ngoài ra nếu còn vướng mắc, vui lòng liên hệ trực tiếp tới Văn phòng công chứng Nguyễn Việt Cường để chúng tôi tư vấn cụ thể cách thức giải quyết.

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN VIỆT CƯỜNG

Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Việt Cường: Thạc sĩ Luật học, nguyên là Giảng viên Trường Đại học Luật Hà Nội, Thẩm phán, Phó Chánh tòa Dân sự, Chánh tòa Lao động, Tòa án nhân dân tối cao. Ủy viên Hội đồng Thẩm phán Tòa án Nhân dân tối cao. Giảng viên kiêm chức đào tạo Luật sư và Thẩm phán của Học viện Tư pháp. 

Ngoài ra, chúng tôi có đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.

Địa chỉ: Số 184 Dương Bá Trạc, phường 2, quận 8, Thành phố Hồ Chí Minh

Hotline: 09.24.24.5656

Email: ccnguyenvietcuong@gmail.com