Sự khác biệt giữa hợp đồng ủy quyền và hợp đồng đại diện

30/06/2025

Trong lĩnh vực pháp lý và giao dịch dân sự, các khái niệm hợp đồng ủy quyền và hợp đồng đại diện là những thuật ngữ phổ biến. Tuy nhiên, sự nhầm lẫn giữa hai khái niệm này thường xảy ra, dẫn đến việc áp dụng không đúng pháp luật và quyền lợi của các bên. Bài viết này nhằm phân tích chi tiết về những điểm khác biệt cũng như sự tương đồng giữa hai loại hợp đồng này, để từ đó giúp các bạn có cái nhìn rõ hơn và áp dụng một cách chính xác trong thực tiễn.

1. Khái niệm hợp đồng ủy quyền và hợp đồng đại diện

Hợp đồng ủy quyền: Theo Điều 562 Bộ luật Dân sự 2015, hợp đồng ủy quyền là một sự thỏa thuận giữa các bên, trong đó bên được ủy quyền sẽ thực hiện công việc trên cơ sở đại diện cho bên ủy quyền. Trong trường hợp có thỏa thuận, bên ủy quyền chỉ phải trả thù lao cho bên được ủy quyền.
Hợp đồng đại diện: Hợp đồng đại diện là việc một cá nhân hoặc pháp nhân xác lập và thực hiện giao dịch nhân danh và vì lợi ích của một cá nhân hoặc pháp nhân khác. Hợp đồng đại diện có thể phân thành hai loại: đại diện theo pháp luật và đại diện theo ủy quyền.

2. Điểm giống nhau giữa 2 loại hợp đồng này

Cả hợp đồng ủy quyền và hợp đồng đại diện đều có mục đích là cho phép một bên đại diện cho bên khác trong quá trình thực hiện giao dịch dân sự.
Hai loại hợp đồng này đều cần phải được lập dưới dạng văn bản trong các trường hợp pháp luật quy định rõ.

Hợp đồng ủy quyền và hợp đồng đại diện

>>> Xem thêm: Chứng thực chữ ký trong hợp đồng ủy quyền: Lợi ích và quy trình.

3. Bảng so sánh sự khác nhau

Tiêu chí	Hợp đồng ủy quyền	Hợp đồng đại diện
Căn cứ pháp lý	Phát sinh từ sự thỏa thuận tự nguyện giữa hai bên, theo quy định tại Điều 562 Bộ luật Dân sự 2015.	Có thể xuất phát từ quy định của pháp luật hoặc sự thỏa thuận giữa các bên, được quy định tại Điều 135 Bộ luật Dân sự 2015.
Chủ thể tham gia	Gồm bên ủy quyền (có thể là cá nhân hoặc tổ chức) và bên được ủy quyền (cũng có thể là cá nhân hoặc tổ chức).	Gồm bên đại diện (có thể là cá nhân hoặc pháp nhân) và người được đại diện, người này có thể là cá nhân hoặc pháp nhân.
Tính chất pháp lý	Là một giao dịch dân sự có thể chấm dứt theo sự thỏa thuận hoặc quy định của pháp luật, tùy thuộc vào nội dung hợp đồng.	Hợp đồng đại diện xuất phát từ quy định pháp luật, do đó, tính chất pháp lý của nó không thể thay đổi theo thỏa thuận tự nguyện.
Phạm vi quyền hạn	Quyền hạn được xác định rõ ràng trong hợp đồng, có thể hạn chế hoặc mở rộng theo sự thỏa thuận của các bên.	Quyền hạn được xác định theo quy định pháp luật, như trong trường hợp cha mẹ đại diện cho con chưa thành niên, có yếu tố pháp lý bắt buộc.
Công chứng/chứng thực	Không bắt buộc phải công chứng nhưng thường được khuyến nghị thực hiện công chứng cho các giao dịch liên quan đến tài sản lớn để bảo vệ quyền lợi.	Thường phải công chứng hoặc chứng thực khi thực hiện các giao dịch quan trọng, nhằm đảm bảo tính pháp lý và bảo vệ quyền lợi của các bên.
Thời hạn	Thời hạn hợp đồng do các bên thỏa thuận; nếu không có quy định cụ thể, hợp đồng sẽ tự động có hiệu lực trong một năm.	Thời gian đại diện được pháp luật quy định hoặc theo sự thỏa thuận của các bên, thường được quy định rõ ràng trong hợp đồng.
Nghĩa vụ của các bên	Bên được ủy quyền có nghĩa vụ thực hiện công việc theo hợp đồng và có quyền nhận thù lao nếu đã thỏa thuận.	Bên đại diện có trách nhiệm thực hiện các giao dịch nhân danh bên được đại diện và tuân thủ quy định pháp luật; nếu gây thiệt hại, phải chịu trách nhiệm.
Quyền bồi thường	Bên được ủy quyền không có quyền đòi bồi thường nếu bên ủy quyền không yêu cầu thực hiện công việc.	Bên đại diện phải bồi thường cho bên được đại diện nếu thực hiện giao dịch gây thiệt hại.
Khả năng đơn phương chấm dứt	Hợp đồng ủy quyền có thể bị chấm dứt đơn phương theo thỏa thuận trong hợp đồng.	Hợp đồng đại diện thường không thể chấm dứt đơn phương mà phải tuân theo quy định của pháp luật.

4. Quyền và nghĩa vụ các bên

Trong hợp đồng ủy quyền: Bên được ủy quyền có nghĩa vụ thực hiện công việc được ủy quyền và có quyền nhận thù lao nếu có thỏa thuận giữa hai bên. Trách nhiệm của bên ủy quyền là chỉ yêu cầu bên được ủy quyền thực hiện công việc theo hợp đồng.
Trong hợp đồng đại diện: Bên đại diện phải tiến hành các giao dịch nhân danh bên được đại diện và phải tuân thủ các quy định pháp luật hiện hành. Nếu bên đại diện gây thiệt hại, họ phải có trách nhiệm hoàn trả thiệt hại đó.

5. Lưu ý khi soạn thảo hợp đồng

Khi soạn thảo hợp đồng ủy quyền hoặc hợp đồng đại diện, cần chú ý các điều khoản sau:

Nội dung ủy quyền: Ghi rõ nội dung công việc, quyền và nghĩa vụ của các bên trong hợp đồng.
Thời hạn ủy quyền: Nên quy định rõ thời gian ủy quyền nhằm tránh nhầm lẫn và tranh chấp trong tương lai.
Công chứng: Đối với hợp đồng liên quan đến giao dịch lớn như bất động sản, nên thực hiện công chứng tại cơ quan có thẩm quyền để đảm bảo tính hợp pháp và hiệu lực của hợp đồng.

Hợp đồng ủy quyền và hợp đồng đại diện

>>> Tham khảo: Thủ tục ủy quyền quyền sử dụng đất: Hướng dẫn chi tiết.

Kết luận

Việc phân biệt rõ ràng giữa hợp đồng ủy quyền và hợp đồng đại diện là điều cần thiết để đảm bảo quyền lợi và nghĩa vụ pháp lý trong các giao dịch dân sự. Hiểu rõ về bản chất cũng như các quy định liên quan đến hai loại hợp đồng này sẽ giúp các bên thực hiện giao dịch một cách an toàn và chính xác hơn.

Nếu bạn cần thêm thông tin hoặc hỗ trợ về các vấn đề pháp lý liên quan đến hợp đồng ủy quyền, hãy liên hệ với Văn phòng công chứng Nguyễn Việt Cường qua số hotline 09.2424.5656 hoặc đến văn phòng trực tiếp. Chúng tôi cam kết mang đến dịch vụ pháp lý chuyên nghiệp và tận tâm, giúp bạn thực hiện giao dịch an toàn và hiệu quả. Hãy để chúng tôi đồng hành cùng bạn trong mọi giao dịch!

>>> Tìm hiểu: Thụ ủy là gì? Thông tin chi tiết và Quy trình thực hiện.

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN VIỆT CƯỜNG

Miễn phí công chứng tại nhà - Phục vụ 24/7

Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Việt Cường: Thạc sĩ Luật học, nguyên là Giảng viên Trường Đại học Luật Hà Nội, Thẩm phán, Phó Chánh tòa Dân sự, Chánh tòa Lao động, Tòa án nhân dân tối cao. Ủy viên Hội đồng Thẩm phán Tòa án Nhân dân tối cao. Giảng viên kiêm chức đào tạo Luật sư và Thẩm phán của Học viện tư pháp.

Ngoài ra, chúng tôi có đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.