Các loại hợp đồng ủy quyền phổ biến trong giao dịch dân sự

30/06/2025

Ủy quyền là một công cụ pháp lý quan trọng, cho phép cá nhân hoặc tổ chức chuyển nhượng quyền lợi và nghĩa vụ cho người khác trong các giao dịch dân sự, hành chính và thương mại. Việc hiểu rõ về các loại hợp đồng ủy quyền phổ biến không chỉ giúp các bên thực hiện đúng quy định mà còn hạn chế các rủi ro pháp lý phát sinh. Dưới đây là tổng hợp chi tiết về các hình thức ủy quyền phổ biến, cùng với các vấn đề liên quan cần lưu ý.

1. Khái niệm ủy quyền

Ủy quyền được định nghĩa là sự thỏa thuận giữa các bên, trong đó bên được ủy quyền thực hiện công việc nhân danh bên ủy quyền. Cụ thể hơn:

Luật định: Theo quy định tại Điều 562 Bộ luật Dân sự 2015, hợp đồng ủy quyền là một thỏa thuận có hiệu lực pháp lý mà trong đó bên được ủy quyền nhận trách nhiệm thực hiện công việc trong khi bên ủy quyền chỉ có nghĩa vụ trả thù lao (nếu có thỏa thuận).
Mục đích: Hợp đồng này giúp thiết lập một khuôn khổ pháp lý rõ ràng, bảo vệ quyền lợi của các bên liên quan và tạo điều kiện thuận lợi cho việc thực hiện các giao dịch trong đời sống hàng ngày.
Ý nghĩa: Ủy quyền không chỉ là việc chuyển nhượng quyền lợi mà còn bao hàm cả nghĩa vụ, vì vậy, việc xác định rõ ràng quyền hạn và nghĩa vụ trong hợp đồng ủy quyền là rất cần thiết để tránh những tranh chấp có thể xảy ra trong tương lai.

2. Các hình thức ủy quyền phổ biến

2.1. Ủy quyền bằng văn bản có công chứng hoặc chứng thực

Đặc điểm:
- Đây là hình thức ủy quyền có giá trị pháp lý cao nhất. Văn bản ủy quyền cần được lập thành hợp đồng hoặc giấy ủy quyền có chữ ký và được công chứng tại Phòng công chứng hoặc UBND xã/phường/thị trấn.
- Quy trình công chứng đảm bảo tính hợp lệ và sự chính xác của thông tin trong văn bản ủy quyền.
Áp dụng:
- Thường được sử dụng cho các giao dịch có giá trị lớn như mua bán, tặng cho, chuyển nhượng quyền sử dụng đất.
- Cũng áp dụng trong các thủ tục hành chính liên quan đến quyền sở hữu, quyền sử dụng tài sản, nơi mà tính phức tạp và giá trị của giao dịch yêu cầu phải có tài liệu chứng thực.

2.2. Ủy quyền bằng văn bản không cần công chứng, chứng thực

Đặc điểm:
- Đối với những công việc nội bộ trong doanh nghiệp hoặc các thủ tục hành chính thông thường, văn bản ủy quyền chỉ cần chữ ký của hai bên và thông tin rõ ràng.
- Hình thức này thường đơn giản hơn và nhanh chóng hơn, không cần phải qua quy trình công chứng.
Áp dụng:
- Thay mặt người ký kết hợp đồng mua bán trong công ty, thực hiện các thủ tục hành chính không liên quan đến tài sản lớn.
- Phù hợp cho các mối quan hệ mật thiết trong nội bộ và không yêu cầu tính pháp lý quá cao.

2.3. Ủy quyền miệng

Đặc điểm:
- Theo Điều 563 Bộ luật Dân sự 2015, ủy quyền có thể được thực hiện bằng lời nói. Hình thức này có giá trị pháp lý, nhưng thường tiềm ẩn nhiều rủi ro.
- Sự thiếu thốn về văn bản ký kết tạo ra khó khăn trong việc chứng minh sự thỏa thuận nếu có tranh chấp xảy ra.
Khuyến nghị:
- Nên sử dụng ủy quyền miệng chỉ trong các mối quan hệ thân thiết hoặc trong những tình huống khẩn cấp mà không kịp chuẩn bị văn bản.
- Để gia tăng tính chứng thực, các bên nên tham khảo ghi âm hoặc video cuộc trao đổi, hoặc cần có người làm chứng để đảm bảo tính hợp lệ trong trường hợp có tranh chấp.

2.4. Ủy quyền qua phương tiện điện tử

Đặc điểm:
- Với sự phát triển của công nghệ, ủy quyền điện tử đã trở nên phổ biến, cho phép cá nhân và doanh nghiệp thực hiện hợp đồng qua chữ ký số hoặc thực hiện các giao dịch trực tuyến.
- Đây là một hình thức ủy quyền đáp ứng nhanh chóng các nhu cầu giao dịch, tiết kiệm thời gian và công sức.
Áp dụng:
- Hợp đồng ủy quyền được thực hiện thông qua ứng dụng ngân hàng, website có xác thực OTP, với điều kiện dữ liệu điện tử phải được bảo đảm toàn vẹn và có thể kiểm tra.
- Các giao dịch này thường được sử dụng trong lĩnh vực tài chính, bất động sản, và hoạt động thương mại điện tử.

Các loại hợp đồng ủy quyền phổ biến

>>> Tham khảo: Lựa chọn bên ủy quyền - Tiêu chí quan trọng bạn không thể bỏ qua.

3. Những lưu ý quan trọng khi thực hiện ủy quyền

Phân biệt giữa giấy ủy quyền và hợp đồng ủy quyền: Giấy ủy quyền thường được sử dụng cho các công việc đơn lẻ, có giá trị thấp hoặc tạm thời, trong khi hợp đồng ủy quyền áp dụng cho các công việc dài hạn, phức tạp hơn và có giá trị lớn hơn.
Không được ủy quyền cho các công việc cá nhân: Theo quy định của pháp luật, một số loại công việc như lập di chúc, đăng ký kết hôn hoặc ly hôn là những công việc mang tính chất cá nhân, không thể thực hiện qua ủy quyền.
Trách nhiệm pháp lý: Nếu bên được ủy quyền thực hiện hành vi sai trái hoặc vượt quá phạm vi ủy quyền, bên ủy quyền vẫn có thể bị liên đới trách nhiệm pháp lý. Do đó, cần phải rõ ràng về phạm vi và quyền hạn trong hợp đồng ủy quyền.
Thời hạn ủy quyền: Khi hết thời hạn ủy quyền, giấy ủy quyền sẽ không còn hiệu lực pháp lý, bất kể công việc được ủy quyền vẫn chưa hoàn tất. Các bên cần thống nhất rõ ràng về thời gian ủy quyền trong hợp đồng.

4. Tại sao cần một hợp đồng ủy quyền rõ ràng?

Một hợp đồng ủy quyền rõ ràng không chỉ giúp các bên hiểu rõ quyền lợi và nghĩa vụ của mình mà còn giảm thiểu rủi ro tranh chấp sau này. Hợp đồng cần phải bao gồm những thông tin sau:

Thời gian bắt đầu và kết thúc ủy quyền: Cần chỉ rõ thời gian cụ thể khi nào ủy quyền có hiệu lực và thời gian nào sẽ chấm dứt ủy quyền.
Phạm vi công việc: Liệt kê rõ ràng các công việc hoặc vấn đề mà bên được ủy quyền được phép thực hiện. Điều này giúp tránh những hiểu lầm hoặc tranh chấp về quyền hạn.
Điều kiện chấm dứt hợp đồng: Nêu rõ các điều kiện sẽ dẫn đến việc chấm dứt hợp đồng ủy quyền sớm hơn, bao gồm cả việc bên nào có quyền yêu cầu chấm dứt hợp đồng và trong trường hợp nào.
Thông tin các bên liên quan: Cần có đầy đủ thông tin về các bên tham gia ký kết hợp đồng, bao gồm tên, địa chỉ, thông tin liên lạc và các thông tin khác cần thiết để xác minh danh tính các bên.

5. Từ thực tế đến pháp luật

Hợp đồng ủy quyền không chỉ áp dụng trong các lĩnh vực bất động sản hay thương mại mà còn có thể được sử dụng trong nhiều tình huống khác trong đời sống như:

Ủy quyền cho luật sư: Trong các vụ án hoặc thủ tục pháp lý, cá nhân có thể ủy quyền cho luật sư đại diện bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình. Điều này giúp giảm áp lực cho các bên tham gia.
Ủy quyền cho người khác làm thủ tục kế thừa tài sản: Khi có di sản thừa kế, người thừa kế có thể ủy quyền cho một bên thứ ba thực hiện thủ tục nhận di sản, đảm bảo tính hợp lệ và hợp pháp.
Ủy quyền giải quyết các vấn đề về sức khỏe: Trong trường hợp cá nhân không đủ khả năng hoặc không thể tự quyết định về các vấn đề sức khỏe của mình, họ có thể ủy quyền cho người thân hoặc người đại diện chăm sóc quyết định các vấn đề liên quan.

Tính linh hoạt của hợp đồng ủy quyền trong đời sống pháp lý đóng vai trò quan trọng trong việc giải quyết các vấn đề, từ cá nhân cho đến thương mại.

Các loại hợp đồng ủy quyền phổ biến

>>> Khám phá: 10 điều cần lưu ý khi soạn thảo hợp đồng ủy quyền.

Kết luận

Việc sử dụng các hình thức hợp đồng ủy quyền không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi của các bên mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho các giao dịch. Tuy nhiên, để tránh rủi ro, mọi cá nhân và tổ chức cần hiểu rõ quy định pháp luật cũng như lựa chọn hình thức ủy quyền phù hợp với từng hoàn cảnh cụ thể.

Nếu bạn còn bất kỳ thắc mắc nào về hợp đồng ủy quyền hoặc cần tư vấn chi tiết hơn, hãy liên hệ với Văn phòng công chứng Nguyễn Việt Cường qua số hotline 09.2424.5656 hoặc đến văn phòng trực tiếp. Chúng tôi với đội ngũ chuyên gia pháp lý tận tâm và giàu kinh nghiệm cam kết cung cấp dịch vụ công chứng và ủy quyền chính xác và hiệu quả nhất, giúp bạn thực hiện giao dịch an toàn và hợp pháp.

>>> Giải đáp: Dùng hợp đồng ủy quyền thay thế hợp đồng chuyển nhượng: Liệu có được không?

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN VIỆT CƯỜNG

Miễn phí công chứng tại nhà - Phục vụ 24/7

Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Việt Cường: Thạc sĩ Luật học, nguyên là Giảng viên Trường Đại học Luật Hà Nội, Thẩm phán, Phó Chánh tòa Dân sự, Chánh tòa Lao động, Tòa án nhân dân tối cao. Ủy viên Hội đồng Thẩm phán Tòa án Nhân dân tối cao. Giảng viên kiêm chức đào tạo Luật sư và Thẩm phán của Học viện tư pháp.

Ngoài ra, chúng tôi có đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.