Tìm hiểu: Phân chia di sản thừa kế trong trường hợp có người mất tích

25/06/2025

Phân chia di sản thừa kế trong trường hợp có người mất tích là một vấn đề pháp lý quan trọng và phức tạp tại Việt Nam. Khi một người thân yêu đột nhiên không có tin tức, việc xác định quyền lợi và xử lý tài sản thừa kế có thể trở nên khó khăn cho những người thừa kế. Bài viết này sẽ cung cấp những quy định pháp luật liên quan đến trường hợp này, từ việc tuyên bố mất tích đến quản lý tài sản và quyền lợi của người thừa kế.

1. Người mất tích và quy định pháp luật

1.1. Điều kiện để tuyên bố mất tích

Theo Điều 68 của Bộ luật Dân sự 2015, một người có thể được tuyên bố mất tích nếu họ đã biệt tích liên tục trong thời gian 02 năm mà không có bất kỳ tin tức nào về việc họ còn sống hoặc đã chết. Thời gian này được tính từ ngày cuối cùng biết thông tin về người đó. Trong trường hợp không thể xác định ngày cụ thể có thông tin, thời hạn sẽ được tính từ tháng hoặc năm tiếp theo.

1.2. Thủ tục tuyên bố mất tích

Để tiến hành thủ tục tuyên bố mất tích, các cá nhân có quyền lợi hợp pháp cần thực hiện các bước sau:

Người có quyền lợi liên quan: Bất kỳ ai có quyền lợi hợp pháp liên quan tới người mất tích đều có thể gửi đơn yêu cầu tuyên bố mất tích tới Tòa án. Người yêu cầu cần phải chứng minh mối liên hệ gia đình hoặc quyền lợi hợp pháp đối với tài sản thừa kế nào đó do người đó để lại.
Chứng minh đã áp dụng biện pháp tìm kiếm: Người yêu cầu phải chứng minh rằng đã thực hiện đầy đủ các biện pháp tìm kiếm, như liên hệ với cơ quan chức năng, gia đình, bạn bè hoặc phát thông báo tìm kiếm mà vẫn không có tin tức gì về người mất tích. Điều này rất quan trọng, vì nó thể hiện rằng đã có nỗ lực hợp lý để tìm kiếm.
Quyết định của Tòa án: Tòa án sẽ xem xét đơn yêu cầu và ra quyết định tuyên bố mất tích trong thời hạn 20 ngày kể từ ngày nhận được đơn. Sau đó, Tòa án phải thực hiện các thông báo tìm kiếm trong vòng 4 tháng để xác minh tình trạng của người mất tích. Nếu người này trở về trong thời gian thông báo, Tòa án sẽ đình chỉ việc xử lý yêu cầu tuyên bố mất tích.

2. Phân chia di sản thừa kế khi có người mất tích

2.1. Quyền lợi của người thừa kế

Khi một người được tuyên bố mất tích, phần tài sản thừa kế của họ sẽ tạm thời không được phân chia ngay lập tức. Theo Điều 613 của Bộ luật Dân sự 2015, người thừa kế được coi là còn sống cho đến khi họ được tuyên bố đã chết, vì vậy họ vẫn có quyền hưởng di sản cho đến khi có quyết định chính thức.

Xử lý tài sản: Nếu người được tuyên bố mất tích trở về sau khi đã tuyên bố, họ sẽ được giao lại phần tài sản thừa kế mà họ đã có quyền hưởng. Tuy nhiên, việc chuyển giao tài sản này chỉ diễn ra sau khi đã thanh toán các chi phí liên quan đến việc quản lý tài sản đó. Điều quan trọng là tài sản cần được quản lý hợp lý để tránh gây thiệt hại trong thời gian người thừa kế không có mặt.

2.2. Phân chia di sản thừa kế

Trong trường hợp người thừa kế bị thiệt hại do mất tích, phần thừa kế của họ sẽ được giao cho người quản lý tài sản. Người này có thể là người quản lý tài sản do Tòa án chỉ định hoặc một người thân trong gia đình. Điều này có tác dụng bảo vệ quyền lợi cho người thừa kế, đảm bảo rằng tài sản không bị khai thác hoặc thất thoát trong thời gian họ không có mặt.

Quy trình giao tài sản: Nếu không có tranh chấp xảy ra khi người mất tích trở về, việc giao tài sản sẽ diễn ra một cách trực tiếp. Nếu có tranh chấp về quyền sở hữu tài sản hoặc quyền hưởng di sản, các bên có thể cần đưa vụ việc ra Tòa án để điều chỉnh quyền lợi hợp pháp của từng bên.

Phân chia di sản thừa kế trong trường hợp có người mất tích

>>> Tìm hiểu: Phân chia di sản thừa kế tại UBND phường: Liệu có đúng thẩm quyền không?

3. Quản lý tài sản của người vắng mặt

Khi Tòa án tuyên bố một người bị mất tích, tài sản của họ cần được quản lý cẩn thận. Theo Điều 69 của Bộ luật Dân sự, người quản lý tài sản sẽ được chỉ định để thực hiện việc này cho đến khi có quyết định khác từ Tòa án.

Trách nhiệm của người quản lý tài sản

Bảo quản và sử dụng tài sản: Người quản lý tài sản phải có trách nhiệm trong việc bảo quản và sử dụng tài sản của người mất tích một cách hợp lý. Họ cần đảm bảo rằng tài sản không bị hư hại hoặc lạm dụng, tránh gây thiệt hại cho tài sản và bảo vệ quyền lợi của người thừa kế.
Chịu trách nhiệm bồi thường: Nếu trong quá trình quản lý tài sản, người quản lý gây thiệt hại, họ sẽ phải chịu trách nhiệm bồi thường theo quy định của pháp luật. Điều này bao gồm cả trách nhiệm tài chính đối với các chi phí phát sinh liên quan đến việc quản lý tài sản.

Nếu không có ai quản lý tài sản, Tòa án sẽ chỉ định một người thân hoặc một cá nhân khác có khả năng phù hợp để đảm bảo yêu cầu hợp pháp cho tài sản đó.

4. Hủy bỏ quyết định tuyên bố mất tích

Khi người mất tích trở về, họ có quyền yêu cầu Tòa án hủy bỏ quyết định tuyên bố mất tích. Đây là một quy trình khá đơn giản nhưng yêu cầu một số thủ tục chính thức.

4.1. Thủ tục hủy bỏ

Yêu cầu đến Tòa án: Người trở về phải gửi một đơn yêu cầu hủy bỏ quyết định tuyên bố mất tích tới Tòa án đã ra quyết định trước đó. Tòa án sẽ xem xét đơn yêu cầu và đưa ra quyết định hủy bỏ.
Nhận lại tài sản: Sau khi quyết định hủy bỏ được thông qua, người đó sẽ nhận lại tài sản do người quản lý tài sản chuyển giao. Tuy nhiên, họ cần phải thanh toán các chi phí đã phát sinh trong quá trình quản lý tài sản trước đó, như lệ phí quản lý và các khoản chi phí cần thiết khác.

4.2. Tuyên bố chết sau khi mất tích

Trong trường hợp không có tin tức nào về người mất tích trong vòng 3 năm kể từ khi có quyết định tuyên bố mất tích, người có quyền lợi liên quan có thể yêu cầu Tòa án tuyên bố người mất tích đã chết. Điều này được quy định trong Điều 71 của Bộ luật Dân sự 2015. Khi Tòa án tuyên bố người đó đã chết, tài sản của họ sẽ được chia theo quy định pháp luật về thừa kế, và quyền thừa kế của họ sẽ không còn tồn tại nữa.

Phân chia di sản thừa kế trong trường hợp có người mất tích

>>> Tìm hiểu: Quy định về niêm yết thừa kế - Cập nhật mới nhất.

Kết luận

Phân chia di sản thừa kế trong trường hợp có người mất tích là một quy trình phức tạp, đòi hỏi cần tuân thủ đầy đủ các quy định pháp luật hiện hành. Việc này không chỉ nhằm bảo vệ quyền lợi của người thừa kế mà còn đảm bảo rằng việc quản lý và xử lý tài sản diễn ra một cách hợp lý và minh bạch.

Nếu bạn cần thêm thông tin hoặc hỗ trợ liên quan đến việc phân chia di sản thừa kế hoặc các vấn đề pháp lý liên quan đến người mất tích, hãy liên hệ với Văn phòng công chứng Nguyễn Việt Cường qua số hotline 09.2424.5656 hoặc ghé thăm văn phòng. Chúng tôi luôn sẵn sàng hỗ trợ và tư vấn tận tình để giúp bạn giải quyết các vấn đề pháp lý một cách hiệu quả.

>>> Giải đáp về: Thừa kế thế vị và đối tượng thừa kế thế vị là ai?

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN VIỆT CƯỜNG

Miễn phí công chứng tại nhà - Phục vụ 24/7

Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Việt Cường: Thạc sĩ Luật học, nguyên là Giảng viên Trường Đại học Luật Hà Nội, Thẩm phán, Phó Chánh tòa Dân sự, Chánh tòa Lao động, Tòa án nhân dân tối cao. Ủy viên Hội đồng Thẩm phán Tòa án Nhân dân tối cao. Giảng viên kiêm chức đào tạo Luật sư và Thẩm phán của Học viện tư pháp.

Ngoài ra, chúng tôi có đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.